Koper włoski (fenkuł) - właściwości, zastosowanie, uprawa, przepisy

Koper  włoski (fenkuł włoski) jest znanym i cenionym surowcem leczniczym, stosowanym już od czasów średniowiecznych. To popularny naturalny lek na problemy trawienne, pobudzenie laktacji oraz łagodzenie kobiecych dolegliwości. Wszystkie jego części są wykorzystywane w kuchni. Warto poznać jego właściwości i dowiedzieć się, jak czerpać korzyści z licznych zalet kopru.

Koper znany i nieznany

Koper włoski, czyli fenkuł, znamy wszyscy: to popularna roślina, powszechna w naszym kraju. Nie wszyscy jednak zdajemy sobie sprawę z tego, jak wiele cennych właściwości posiada. Co ciekawe, jadalne i pożyteczne są praktycznie wszystkie części tej rośliny, zarówno liście, jak i łodyga oraz korzeń. Suszone nasiona są cenną przyprawą.

Właściwości kopru zauważone dostały już w czasach starożytnych, popularność zdobywał w starożytnej Grecji, Rzymie, obecnie uprawiany w wielu rejonach świata, w tym w Ameryce Południowej, USA, na bliskim Wschodzie, w Azji, m.in. w Indiach oraz Europie. Koper jest w smaku podobny do anyżu, jego aromat jest słodkawy, przyjemny. Surowy koper jest twardy, lekko chrupiący, w smaku przypomina seler. Ugotowane cebulki z kolei są słodkie.

Właściwości kopru włoskiego

Fenkuł jest znanym środkiem leczniczym, wykazującym różnorodne działanie. Jest ceniony ze względu na usprawnianie pracy przewodu pokarmowego. Skutecznie łagodzi wszelkie dolegliwości, takie jak nieustawność, wzdęcia, uczucie pełności, łagodzi kolkę jelitową, ułatwia wypróżnianie.

Ponadto, zapewnia nam uczucie sytości, dzięki czemu przeciwdziała objadaniu się i sprzyja gubieniu zbędnych kilogramów. Koper wykazuje działanie wiatropędne oraz moczopędne. Właściwości kopru wykorzystywane są także w leczeniu chorób oczu: napar z kopru skutecznie łagodzi podrażnienia skóry wokół oczu, poprawia widzenie oraz wspomaga leczenie wszelkich stanów zapalnych, np. uporczywego zapalenia spojówek. Koper ma działanie przeciwbólowe, przeciwgorączkowe oraz antybakteryjne. Stosowany jest miejscowo zewnętrznie w leczeniu schorzeń pasożytniczych, w tym świerzbu oraz wszy. Ponadto, stymuluje proces produkcji pokarmu u młodych mam, dlatego może być stosowany jako naturalny lek na kryzys laktacyjny. Koper doskonale radzi sobie również z dolegliwościami menstruacyjnymi, w tym z bólami brzucha, jest skuteczny w łagodzeniu objawów przekwitania. Dawniej wierzono, że to doskonały naturalny afrodyzjak oraz środek na przyspieszenie porodu i usprawnienie jego przebiegu. Do tej pory jednak nie uzyskano badawczego potwierdzenia takich teorii.

Uprawa kopru włoskiego

Koper włoski otrzymamy dziś w wielu sklepach, w tym w osiedlowym warzywniaku czy supermarkecie w dziale z warzywami. Można uprawiać go również we własnym ogrodzie. Koper włoski jest rośliną wieloletnią. Mamy go w naszych rabatkach, pozwólmy jednak na pewna izolację od tradycyjnego koperku, gdyż smak kopru będzie bardziej wyrazisty, gdy gatunki nie zmieszają się.

Zastosowanie kopru włoskiego w kuchni

Liście kopru włoskiego znajdują szerokie zastosowanie w kuchni. Szczególnie cenione są w kuchni francuskiej, uważanej za jedną z najlepszych na świecie. Jest popularny w daniach kuchni włoskiej. Doskonale smakuje jako dodatek do sosów na bazie majonezu. Liście kopru to znana przyprawa do wszelkiego typu mięs, w tym wieprzowiny, mięsa mielonego oraz ryb. Co ciekawe, można je także spożywać na surowo jako jarzynę. Doskonale komponuje się z innymi warzywami, a smak sałatki warto wzbogacić startym jabłkiem. Liście zwykle dodajemy do warzyw kiszonych, wkładając je do słoika, np. z ogórkami. Anglicy z kolei rozsławili nasiona kopru włoskiego, które wykorzystywane są dziś do przyprawiania zup, sosów oraz dodawane do ciasta do wypieku chleba czy bułeczek. Są także dodatkiem do wielu trunków. Olejek koprowy nadaje się również do aromatyzowania słodyczy i wyrobów cukierniczych. Z nasion przygotowuje się też, wspominane już wcześniej, herbatki i napary. Poniżej przydatne przepisy na herbatkę z kopru włoskiego oraz dania z wykorzystaniem bulwy.

Napar (herbatka) z kopru włoskiego

Aby przygotować herbatkę, łyżeczkę nasion zalewamy połową szklanki gorącej wody i parzymy pod przykryciem około 15 minut. Napar jest doskonałym naturalnym lekiem na zaburzenia laktacji u matek karmiących. Skutecznie łagodzi obrzęki, działa przeciwbólowo. Zastosowanie herbatki obejmuje również problemy ze strony układu pokarmowego: wzdęcia, niestrawność, bole brzucha, itp. Nie zaleca się picia jej w czasie ciąży oraz podawanie herbatki małym dzieciom. Mimo przekonania, że herbatka  kopru jest najlepsza na kolkę, specjaliści radzą zachować ostrożność: koper zawiera duża ilość żeńskich hormonów płciowych, co może być niebezpieczne dla rozwoju płciowego dzieci. U dziewczynek może być on przyspieszony, a u chłopców zaburzony lub znacząco opóźniony.

Zupa koprowo-cukiniowa

Bulwę kopru kroimy w kostkę, cukinię w plastry. Szklimy na patelni posiekaną cebulkę, dodajemy do niej pokrojone warzywa. Całość podsmażamy kilka minut, następnie dolewamy około pól litra bulionu i gotujemy około 10-15 minut na małym ogniu, aż koper będzie miękki. Zupę blendujemy, doprawiamy solą i pieprzem do smaku. Doskonale się prezentuje posypana świeżym koperkiem.

Zapiekane bulwy kopru

Bulwy kopru włoskiego doskonale smakują zapiekane. Gotujemy je w osolonej wodzie, następnie kroimy w plastry i układamy w naczyniu, dokładnie wysmarowanym masłem. Całość posypujemy suszonymi pomidorami, szynką oraz wedle uznania - oliwkami. Na koniec dodajemy żółty ser i przyprawy. Zapiekamy danie około 20 minut w piekarniku rozgrzanym do 160 stopni. Rewelacyjna propozycja na szybką i smaczną kolację.

Koper  włoski - pożyteczny ale w odpowiedniej dawce

Przeciwwskazania do stosowania kopru obejmują młode mamy oraz małe dzieci. Czy są jeszcze jakieś ważne informacje odnośnie kopru włoskiego i jego stosowania? Okazuje się, że tak. Zbyt duże dawki kopru, w tym olejku koprowego mogą spowodować reakcję alergiczną, nadmierne skurcze mięśni oraz odurzenie. Kuracja koprem, np. picie herbatki nie powinna trwać dłużej niż 10-14 dni. Stosujmy go więc z rozwagą, czerpiąc z jego zdrowotnych właściwości.