Amarantus (szarłat) - właściwości, ziarno, popping, mąka, uprawa

Amarantus - szarłat, Amaranthus cruentus LAmarantus (amarant, szarłat wiechowaty lub wyniosły, łac. Amaranthus cruentus L.) jest jedną z najstarszych roślin uprawnych świata. Zawiera więcej żelaza niż szpinak, więcej błonnika niż owies i więcej magnezu niż czekolada. Co ważne, jest źródłem wartościowego białka.

Amarantus nie bez przyczyny jest nazywany złotem Inków lub zbożem XXI wieku. To znakomity produkt, który nie tylko wzbogaca smak potraw, ale jest składnikiem cennym dla zdrowia. Dlaczego warto dołączyć go do swojego jadłospisu? Odpowiedź na to pytanie znajdziecie poniżej.

Ojczyzną amarantusa, zwanego szarłatem, jest Ameryka Południowa, gdzie jest uprawiany od tysięcy lat. Obok kukurydzy, fasoli i ziemniaków był jednym z podstawowych składników żywnościowych Majów, Azteków oraz Inków. Ciekawostką jest, że w czasach pokoju do wypieków z amarantusa dodawano miód, zaś w czasie wojen - krew jeńców. Z tego względu okrzyknięto go diabelskim zielem i zakazano upraw w krajach, w których panowało chrześcijaństwo. W Europie szarłat pojawił się na przełomie XVI i XVII wieku. Początkowo był uznawany za chwast, później był ceniony za walory ozdobne. Jako składnik pożywienia doceniono go z kolei w latach 70. ubiegłego stulecia. Do Polski jednak trafił dopiero w latach 90. XX wieku.

Właściwości i wartość odżywcza nasion amarantusa

Szarłat cieszy się ogromnym uznaniem dietetyków. Produkt jest bowiem cennym źródłem wielu składników odżywczych wpływających na prawidłowe funkcjonowanie organizmu. Zawiera wysokie stężenie białka, które jest znacznie lepiej przyswajalne niż to zawarte w soi, roślinach strączkowych czy mleku. Jako jeden z nielicznych składników pokarmowych zawiera komplet aminokwasów egzogennych, w tym lizynę, tryptofan czy metioninę, które nie są wytwarzane przez organizm. Z tego względu amarantus jest świetnym elementem diety sportowców oraz wegetarian. Obecna w nim skrobia jest łatwiejsza do strawienia niż ta, którą można znaleźć w innych zbożach czy w kukurydzy.

Ziarno amarantusa

Ziarno amarantusa

Warto przy tym zaznaczyć, że amarantus nie zawiera glutenu, przez co może być spożywany przez osoby cierpiące na celiakię. To także doskonały składnik diety dla dzieci. Jest ponadto źródłem jedno- i wielonienasyconych kwasów tłuszczowych oraz skwalenu - związku chemicznego opóźniającego efekty starzenia się organizmu. Na uwagę zasługuje również wysoka zawartość błonnika pokarmowego. Mówiąc o szarłacie, warto pamiętać o tym, że jego nasiona są bogate w mikroelementy. Na prowadzenie w tej kwestii wysuwa się łatwo przyswajalne żelazo oraz magnez. W amarantusie nie brakuje ponadto potasu, cynku, fosforu oraz wapnia. Wśród witamin honorowe miejsce zajmują te z grupy B oraz A, C oraz E. Obecność kwasu foliowego sprawia z kolei, że spożywanie szarłatu zaleca się kobietom w ciąży.

Właściwości prozdrowotne amarantusa

Nasiona amarantusa znakomicie wpływają na pracę układu pokarmowego. Wszystko za sprawą dużej zawartości błonnika przekraczającej trzykrotnie tę, którą można znaleźć w pszenicy czy życie. W ten sposób szarłat pozwala na optymalną pracę jelit. Wspomaga rozwój prawidłowej mikroflory, przez co sprawdza się zarówno w codziennym menu, jak i w diecie osób po antybiotykoterapii. Wspomaga też odpowiednią perystaltykę jelit, przeciwdziałając zaleganiu niestrawionych resztek pokarmowych w jelicie grubym i chroniąc w ten sposób pośrednio przed pojawianiem się w nim ognisk zapalnych i nowotworowych.

W trosce o zdrowe serce

Wysokie stężenie błonnika pokarmowego w amarantusie pozwala też kontrolować gospodarkę lipidową organizmu. Spożywanie rośliny powoduje bowiem, że cholesterol zawarty w pokarmach nie jest wchłaniany do krwi, lecz usuwany z organizmu wraz z błonnikiem. Warto także pamiętać, że szarłat jest cennym źródłem wielonienasyconych kwasów tłuszczowych powodujących wzrost dobrego i obniżenie poziomu złego cholesterolu. Zawarty w nasionach szarłatu potas reguluje ciśnienie krwi i zapobiega pojawieniu się miażdżycy, zaś witamina K pozwala zadbać o właściwą krzepliwość krwi. Nie bez znaczenia są także fitosterole, które doskonale walczą z wolnymi rodnikami. Z kolei rutyna, kwas askorbinowy i flawonoidy świetnie uszczelniają naczynia krwionośne, zapobiegając powstawaniu nieestetycznych pajączków oraz żylaków. Jako produkt o niskim indeksie glikemicznym, amarantus jest zalecany osobom borykającym się z cukrzycą.

Pamięć i koncentracja

Wysokie stężenie witamin z grupy B oraz magnezu powoduje, że amarantus znakomicie wspomaga układ nerwowy. Świetnie spisuje się więc w diecie osób cierpiących na stany lękowe oraz bezsenność. Jest szczególnie zalecany w okresie przemęczenia psychicznego. Nasiona i produkty pochodzące z szarłatu poprawiają ponadto koncentrację oraz pamięć, co powoduje, że są nieodłącznym składnikiem osób wykonujących pracę umysłową, a także uczniów oraz studentów. Powinny po nie sięgać również osoby w podeszłym wieku.

Amarantus lekarstwem dla przemęczonych oczu

Nie można zapominać także o tym, że nasiona oraz produkty powstające z amarantusa świetnie wpływają na kondycję wzroku. Roślina zawiera bowiem wysokie stężenie witaminy A oraz karotenoidów. Są to silne przeciwutleniacze, które pozwalają zapobiegać zwyrodnieniom plamki żółtej. W ten sposób szarłat doskonale chroni przed zaćmą i pozwala zahamować rozwój choroby. Niwelując stres oksydacyjny, pozwala też przez długie lata zachować odpowiednią ostrość widzenia. Warto również pamiętać o tym, że amarantus powinien stanowić składnik diety dla osób pracujących przy komputerze oraz dla seniorów.

Dla zdrowych i mocnych kości

Nasiona szarłatu pozwalają też zadbać o odpowiedni stan układu kostnego. Zawierają bowiem wysokie stężenie wapnia, fosforu oraz witaminy K. Dzięki temu są znakomitym składnikiem dla dzieci. Pozwalają na właściwą mineralizację kośćca. Po amarantus powinny też sięgać osoby starsze oraz kobiety w okresie menopauzy. Roślina zapobiega bowiem odwapnianiu się kości i skutecznie przeciwdziała osteoporozie.

Właściwości kosmetyczne amarantusa - kosmetyk przeciwdziałający starzeniu się skóry

Amarantus jest ponadto zbożem wykazującym bardzo pozytywny wpływ na skórę. Obecny w nim skwalen to węglowodór będący czynnikiem przedłużającym młodość. Substancja wchodzi w skład płaszcza lipidowego skóry, dzięki czemu chroni ją przed szkodliwym działaniem bakterii oraz grzybów. Skwalen przyspiesza ponadto gojenie się ran i pozwala zniwelować mikrouszkodzenia skóry, efektem których są zaczerwieniania i podrażnienia. Zapewnia także doskonałą ochronę przed promieniowaniem UV. Maseczki przygotowywane z ziaren amarantusa oraz wywary sporządzane z pędów rośliny wykazują działanie ściągające i antyseptyczne, dzięki czemu świetnie sprawdzają się jako naturalny specyfik na rany. Dzięki wysokiej zawartości lizyny, szarłat pozwala zadbać również o włosy, warunkując ich prawidłową budowę oraz lśniący wygląd. Spożywanie nasion rośliny zapobiega wypadaniu włosów i działa wspomagająco w leczeniu łysienia androgenowego.

Uprawa amarantusa

W Polsce jego uprawy znajdują się głównie na Lubelszczyźnie. Jest to zboże zaliczane do rodziny goździkowców, osiągające wysokość dochodzącą do 3 metrów i charakteryzujące się ciemnoczerwonymi pędami. Nasiona są z kolei zgromadzone w pojawiających się od kwietnia do lipca kwiatostanach mogących przybierać barwę żółtą, brązową, różową, czerwoną lub purpurową. Zbiór nasion odbywa się od października do końca listopada. Warto przy tym podkreślić, że roślina nie wymaga specjalnych warunków do wzrostu.

Uprawa amarantusa

Uprawa amarantusa

Dobrze znosi okresy suszy oraz glebę ubogą w składniki mineralne. Jest też odporna na działanie pasożytów, dzięki czemu świetnie nadaje się do uprawy ekologicznej, w której nie stosuje się nawozów sztucznych oraz środków ochrony roślin. Warto przy tym zaznaczyć, że szarłat pochłania dwa razy więcej dwutlenku węgla niż inne rośliny, przez co jest bardzo przyjazny dla środowiska i pomaga zapobiegać efektowi cieplarnianemu.

Nasiona, popping, mąka - amarantus w kuchni

Amarantus jest dostępny w sklepach w dwóch odmianach. Pierwszą z nich są nasiona rośliny, drugą tzw. popping czyli jej preparowane ziarna (amarantus ekspandowany), które można dodawać do jogurtów, deserów oraz zup.

Popping z amarantusa

Popping z amarantusa

W ostatnich latach dużą popularnością cieszy się także mąka z amarantusa o charakterystycznym, lekko orzechowym smaku. Można z niej przygotowywać nie tylko wypieki, ale również placki będące składnikiem dań obiadowych. Warto pamiętać, że jest to produkt, który z jednej strony wzbogaca dietę w mikroelementy potrzebne do prawidłowego funkcjonowania organizmu, z drugiej z kolei pozwala przedłużyć świeżość wypieków.

Komentarze