Rabarbar ogrodowy i lekarski - właściwości, zastosowanie, przeciwwskazania

RabarbarChociaż jest warzywem, wiele osób uparcie twierdzi, że to owoc. Kojarzy się przede wszystkim z babcinym kompotem i ciastem drożdżowym. Rabarbar, zwany inaczej rzewieniem, to niezwykła roślina zaskakująca nie tylko walorami smakowymi, ale także właściwościami odżywczymi i zdrowotnymi.

W Chinach znajduje się na liście pięćdziesięciu powszechnie stosowanych roślin leczniczych, znanych tamtejszej medycynie od setek lat. Można więc śmiało powiedzieć, że rabarbar jest rośliną starą jak świat. Badania archeologów dowodzą, że był znany i uprawiany w Państwie Środka już w 2700 roku przed naszą erą. Wykorzystywano go przede wszystkim jako roślinę leczniczą. Należy pamiętać jednak o tym, że roślina występuje w kilkudziesięciu odmianach. Ta, rosnąca w ogrodach, z łodyg której przygotowuje się kompot, to rabarbar ogrodowy (Rheum rhaponticum), zaś medycyna niekonwencjonalna sięga po rabarbar leczniczy - rzewień lekarski (Rheum officinale).

Rabarbar ogrodowy

Rabarbar ogrodowy

Rabarbar lekarski

Rabarbar lekarski

Właściwości rabarbaru

Rabarbar jest wieloletnią byliną o dużych, zielonych liściach zaliczaną do rodziny rdestowatych. Kulinaria wykorzystują jednak walory smakowe jego różowo-zielonej, a czasem także lekko fioletowej łodygi. Najsmaczniejsze są te zbierane w okresie od maja do połowy lipca. W medycynie z kolei zastosowanie znajduje korzeń rzewienia. Wiadomo też, że rzewień porastał brzegi Wołgi na terenie Azji. Stąd też pochodzi jego nazwa - łacińska nazwa rzeki to Rha. Na Stary Kontynent roślina trafiła jednak dopiero na przełomie XVII i XVIII wieku. Jej niezwykłe właściwości odkrył Marco Polo, który przywiózł ją z jednej ze swoich podróży. Jako pierwszy trafił do Europy rabarbar leczniczy, a niedługo potem przywieziono też jego odmianę ogrodową, która jest znana do dziś. Warto jednak pamiętać o tym, że liście rabarbaru ogrodowego zawierają truciznę, dlatego do spożycia nadają się wyłącznie jego grube i dość kruche łodygi, które doceniają również ogrodnicy. Zawartość kwasu szczawiowego oraz tlenowego sprawia bowiem, że napar sporządzony z liści rzewienia ułatwia walkę z mszycami.

Rabarbar ogrodowy - składniki wspomagające zdrowie

Rabarbar ogrodowy to także bogactwo składników odżywczych. Jego łodygi zawierają substancje o silnym działaniu antyoksydacyjnym. Są to przede wszystkim witaminy A, C oraz E. Dzięki temu potrawy i napoje przyrządzone z rzewienia świetnie radzą sobie z wolnymi rodnikami powstającymi podczas procesów przemiany materii. Stanowią swoiste antidotum przeciwdziałające skutkom niezdrowej diety. Doskonale wspomagają też układ odpornościowy. Łodyga rabarbaru zawiera ponadto wysokie stężenie potasu oraz fosforu. Nie brakuje w niej błonnika pokarmowego. Z tego względu jest także zalecany osobom skarżącym się na zaparcia oraz przebywającym na diecie odchudzającej. W przypadku tych ostatnich zaleca się słodzenie potraw, napojów i deserów niskokaloryczną stewią. Samo warzywo jest natomiast niskokaloryczne.

W 100 gramach świeżego rabarbaru znajduje się zaledwie 9 kalorii. Łodygi rabarbaru zawierają także związki chemiczne, które łagodzą wzdęcia. Warto także pamiętać, że roślina działa odkwaszająco na organizm, pomagając przywrócić właściwe pH krwi. Duża zawartość witamin z grupy B wspomaga zaś pracę układu nerwowego, ułatwiając walkę ze stresem. Napoje i desery z rabarbaru zalecane są osobom przemęczonym i znerwicowanym. Zawarte w rabarbarze ogrodowym luteina, zeaksantyna oraz beta-karoten to z kolei związki chemiczne pozwalające zadbać o dobrą kondycję wzroku. Doskonale chronią plamkę żółtą przez działaniem wolnych rodników, zapobiegając przez to jej zwyrodnieniom.

Przeciwwskazania do spożywania rabarbaru

Bez względu na szereg walorów odżywczych, należy pamiętać o tym, że łodyga rabarbaru, podobnie jak herbata, szpinak, kakao i oczywiście szczaw, zawiera dość dużą ilość kwasu szczawiowego. Związek ten wiąże wapń do postaci nieprzyswajalnego przez organizm szczawianu wapnia. Substancja ta z kolei odkłada się w nerkach. Z tego względu roślina nie jest zalecana osobom wykazującym skłonności do kamicy nerkowej. Przeciwwskazaniem do jej spożywania jest też reumatyzm. Rabarbar, wypłukując wapń z organizmu, nie powinien być także spożywany przez osoby zagrożone osteoporozą. Po rabarbar nie powinny sięgać kobiety karmiące piersią. W łodygach rośliny zawarte są bowiem substancje o właściwościach przeczyszczających, które przenikają do mleka matki i mogą być przyczyną biegunek u dziecka.

Cenny korzeń rabarbaru leczniczego - lek na wiele schorzeń

Mówiąc o właściwościach zdrowotnych rzewienia, nie można zapominać o tym, że najbardziej wartościowy jest korzeń rabarbaru lekarskiego. Sporządza się z niego specyfiki wspomagające przede wszystkim pracę układu pokarmowego. Nalewka z rośliny wypita na czczo wzmaga apetyt. Korzeń wyróżnia się także właściwościami antyseptycznymi, co powoduje, że może być stosowany wspomagająco w kuracji choroby wrzodowej żołądka. Jest także bezkonkurencyjny przy biegunkach oraz zatruciach wywołanych przez bakterie. Jest też stosowany w leczeniu przewlekłych zaparć. Co ważne, korzeń rabarbaru leczniczego wykazuje także działanie rozkurczowe, co powoduje, że zmniejsza dolegliwości bólowe. Może być stosowany w walce z dolegliwościami menstruacyjnymi oraz objawami kolki wątrobowej. Jego właściwości moczopędne powodują, że skutecznie oczyszcza organizm z toksyn, przeciwdziała infekcjom pęcherza moczowego oraz zapobiega powstawaniu kamicy nerkowej.

Nie można także zapominać o tym, że pieczony korzeń rabarbaru jest cennym źródłem rapontygeniny - substancji należącej do grupy polifenoli, wykazującej właściwości antyrakowe. Badania naukowe dowiodły bowiem, że jest to związek chemiczny, który skutecznie obniża tempo podziału komórek nowotworowych. Rabarbar lekarski wspomaga też kondycję układu krążenia. Obniża poziom złego cholesterolu, chroniąc w ten sposób przed miażdżycą i zawałem serca.

Rabarbar lekarski przy problemach hormonalnych

Korzeń rabarbaru lekarskiego jest ponadto bogaty w rapontycynę. To związek chemiczny, który stymuluje produkcję estrogenów. Z tego względu jest szczególnie zalecany kobietom borykającym się z problemami hormonalnymi, szczególnie niedoborem estrogenów oraz nadmiarem androgenów. Doskonale sprawdza się jako środek wspomagający w okresie klimakterium i w czasie dojrzewania. Wspomaga bowiem leczenie trądziku wywołane zmianami hormonalnymi w organizmie. Warto też pamiętać o tym, że korzeń rzewienia lekarskiego może okazać się pomocny w leczeniu przerostu gruczołu krokowego u mężczyzn. Nie jest jednak zalecany mężczyznom z niedoborem testosteronu - estrogenne działanie rabarbaru może bowiem jeszcze bardziej obniżyć jego poziom.

Zastosowanie w kosmetyce

Korzeń rabarbaru znajduje ponadto zastosowanie w kosmetologii. Przygotowany z niego napar posiada właściwości ściągające i antybakteryjne. Doskonale sprawdza się więc w leczeniu otarć, ran i skaleczeń. Można nim przemywać także owrzodzenia oraz ropnie. Korzeń rzewienia leczniczego doskonale odżywia i ujędrnia skórę. Posiada też właściwości rozświetlające, co powoduje, że pomaga niwelować przebarwienia. Dużą popularnością cieszą się ponadto płukanki do włosów, które nie tylko wspomagają ich porost, ale także działają rozjaśniająco.

Rabarbar w kuchni - potrawy

Rabarbar ogrodowy wraca ostatnio do łask, stanowiąc ciekawy dodatek do wielu potraw. Jeszcze kilkadziesiąt lat temu był kojarzony wyłącznie z kompotami i wypiekami. Dziś na bazie rzewienia sporządza się wyśmienite lemoniady, kisiele i galaretki. Można także przygotować z niego dżemy i konfitury.

Dżem rabarbarowy

Rabarbar świetnie sprawdza się ponadto jako dodatek do mięs, a nawet potraw rybnych. W tym celu wystarczy jedynie podsmażyć kawałki rabarbaru na oliwie i następnie dodać niewielką ilość miodu. Amatorzy mocniejszych trunków mogą z kolei pokusić się o sporządzenie wina z łodyg rośliny. Warto jednak pamiętać, że roślina wyróżnia się cierpkim smakiem, za który odpowiada głównie kwas szczawiowy. Z tego względu wymaga użycia cukru. Idealną alternatywą dla klasycznej sacharozy jest miód, który nie tylko jeszcze bardziej wzbogaca smak potraw, ale także podwyższa ich właściwości odżywcze i zdrowotne. Dobrym rozwiązaniem jest ponadto syrop klonowy. Osoby, które muszą skrupulatnie liczyć kalorie powinny z kolei sięgnąć po stewię.

Komentarze